Της ΜΑΡΙΑΣ ΔΕΔΕ
Μια φράση του Μπρεχτ ήρθε με μήνυμα στο κινητό μου: «Γιατί να λέμε βίαια τα νερά ενός ποταμού και όχι τις όχθες που τα περιορίζουν;». Ηταν από τη Δήμητρα. Της άρεσε και μου την έστειλε. Αν μου φανεί χρήσιμη, να την προσθέσω, μου έλεγε, σ' αυτό το αφιέρωμα. Την προηγουμένη τα είχαμε πει από κοντά, όπως και με τη Δανάη, τη Βεατρίκη, τον Νικήτα.
Με την απόσταση που δίνει ο χρόνος αλλά και με τη συγκίνηση ενός βιώματος πρωτόγνωρου για νέους ανθρώπους στα 16, τα 18 και τα 21 μιλήσαμε για τον Δεκέμβρη της δικής τους γενιάς. Για τα όσα έζησαν πέρσι και ζήσαμε και εμείς μαζί, μετά την εν ψυχρώ δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από αστυνομικά πυρά. Για τις χιλιάδες των μαθητών που ξεχύθηκαν τότε σαν ποτάμια ορμητικά στην Αθήνα και σε όλη τη χώρα, για τους φοιτητές και τόσους άλλους νέους που βγήκαν στους δρόμους, για τα καψίματα και τα σπασίματα αλλά και για την κρατική βία. Για τη ζωή τους από τότε, αν έχει αλλάξει, για όλα αυτά που τους κάνουν ακόμη να οργίζονται -και είναι πολλά. Για το αν ο φλεγόμενος Δεκέμβρης του 2008 άφησε κάτι στην ψυχή τους και στη μετέπειτ, καθημερινότητά τους. Μια καθημερινότητα που μέσα απ' τα λόγια τους φαντάζει εφιαλτικά πιεστική, σχεδόν αποπνικτική. Οπως και το μέλλον τους, σε μια εποχή που, όπως κάθε εποχή ενδεχομένως, συνθλίβει τα παιδιά της αρνούμενη να τα αφουγκραστεί..
Τα παιδιά του Δεκέμβρη ένα χρόνο μετά
Δανάη Λιοδάκη
Για τη Δανάη, η 6 του Δεκέμβρη είναι μια μέρα «που μας λέει ότι δεν πρέπει, ότι δεν μπορούμε να ξεχάσουμε. Που μας θυμίζει όλα αυτά για τα οποία πρέπει να παλέψουμε και που μας καταπιέζουν καθημερινά και μας κάνουν να φοβόμαστε και να στενοχωριόμαστε».
Τι σας φοβίζει;
«Το μέλλον μας, που το βλέπουμε δυσοίωνο. Μαύρο και άραχνο. Το παρόν μας, που δεν μας αφήνει να γίνουμε οι άνθρωποι που θέλουμε να γίνουμε».
Η 16χρονη Δανάη Λιοδάκη ήταν ένα από τα χιλιάδες νέα παιδιά που πέρσι βγήκαν στους δρόμους. Φώναξε για τον Αλέξανδρο, αλλά και για τη ζωή της.
Η σφαίρα του αστυνομικού που σκότωσε τον Αλέξανδρο ήταν, θα πει, το αποκορύφωμα της κρατικής βίας πάνω μας. Το ίδιο το πιστόλι που σημάδευε εκείνη την ώρα τον Αλέξανδρο, μας σημαδεύει όλα αυτά τα χρόνια και εκείνη τη στιγμή εκπυρσοκρότησε.
«Το μέλλον μας», λέει, «είναι, αν όχι κλεμμένο, υποθηκευμένο σε χίλιες τράπεζες και αυτό είναι άδικο. Είναι άδικο να μας βάζουν από τη στιγμή που γεννιόμαστε σε ένα τελείως ανταγωνιστικό σύστημα που δεν προάγει τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ούτε τη φιλία ούτε την αγάπη ούτε κανένα απ' αυτά τα συναισθήματα ούτε τις αξίες και τα ιδανικά... Ψάχνουμε να βρούμε στηρίγματα, να βρούμε πράγματα μέσα από συλλογικότητες, μέσα από οτιδήποτε μπορεί ο καθένας -είναι δύσκολο.
"Σε βάζουν να παλεύεις για να μπεις σε μια σχολή, που μπορεί να μην είναι αυτή που θες λόγω μορίων, να πιάσεις μια δουλειά που μπορεί να μην είναι αυτή που σπούδασες ή αυτή που ονειρεύτηκες, και μετά, αν πάρεις ποτέ σύνταξη και αν πληρωθείς γι' αυτό που κάνεις, θα είσαι πολύ τυχερός. Μπορεί να ακούγεται πεσιμιστικό και μηδενιστικό ,αλλά είναι κάπως έτσι. Εμείς προσπαθούμε να μην τα αντιμετωπίζουμε έτσι και προσπαθούμε να το αλλάξουμε".
Γυρνώντας έναν χρόνο πίσω, η κουβέντα μας θα πάει κάποια στιγμή και στις καταστροφές, στα καμένα αυτοκίνητα, στις σπασμένες βιτρίνες μαγαζιών.
«Οι μαθητές και οι φοιτητές δεν σπάνε βιτρίνες καταστημάτων και δεν καίνε», θα πει η Δανάη. «Μπορεί να πετάξουν καμιά πέτρα στους αστυνομικούς ή σε τράπεζες. Το κάνουν απ' την οργή τους. Εννοείται πως εμείς για να είμαστε αυτή την ώρα εδώ και να μιλάμε ήρεμα και πολιτισμένα δεν έχουμε επιλέξει αυτό τον τρόπο αντίδρασης, όμως κάποιοι τον έχουν επιλέξει και είναι αφελές να τους χαρακτηρίσουμε αλήτες ή οτιδήποτε. Το θέμα είναι να αναλύσουμε αυτό που γίνεται και να πούμε γιατί... Γιατί πέθανε ένα παιδί και γιατί τόσα χρόνια πιέζονται και αυτοί οι ίδιοι, μέσα σε φροντιστήρια και σχολεία, σε ένα σύστημα που όλη τη δημιουργικότητα και την ενέργειά τους την καταπιέζει, τη βάζει μέσα σε καλούπια, δεν τους αφήνει να κάνουν τίποτα στη ζωή τους, τους βάζει να παλεύουν μέσα σε ένα ανταγωνιστικό και απάνθρωπο περιβάλλον για την επισφάλεια, για την πλήρη εργασιακή ανασφάλεια. Είναι προφανές ότι έχουν μέσα τους οργή και είναι προφανές ότι κάπου θα τη βγάλουν. Είναι και θέμα ιδιοσυγκρασίας».
Αποτιμώντας τον περσινό Δεκέμβρη, η Δανάη θα πει: «Πίστευαν όλοι ότι είμαστε μια γενιά απαθής, "φυτά" που δεν μπορούσαν να αντιδράσουν. Αποδείξαμε ότι και να αντιδράσουμε μπορούμε και να αυτο-οργανωθούμε και να κάνουμε πράγματα. Ο Δεκέμβρης έδωσε ώθηση στη συλλογικότητα. Μας έφερε, τους μαθητές, πιο κοντά. Κάναμε τα αιτήματα περισσότερο κοινά, περισσότερο μαζικά, είδαμε κάποια προβλήματα όλοι μαζί, και αυτό μας έφερε σε μια κατάσταση να τα συζητάμε μέχρι σήμερα, να ψάχνουμε τρόπους να τα αντιμετωπίσουμε και να διεκδικήσουμε, για να κάνουμε το σχολείο πιο προσιτό, δημιουργικό, καλύτερο. Πολλά παιδιά που δεν ασχολούνταν μέχρι τότε με πολιτικά και κοινωνικά θέματα άρχισαν να ασχολούνται, και για μένα αυτό είναι κέρδος. Είναι ένα βήμα παραπάνω σ' αυτό που θέλω: έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο όμορφο».
Τα παιδιά του Δεκέμβρη ένα χρόνο μετά
Δήμητρα Μαρινάκου
Φέτος είναι πρωτοετής στη Νομική της Αθήνας. Πέρσι τέτοιες ημέρες η 18xρoνη Δήμητρα Μαρινάκου ήταν ακόμη μαθήτρια της 3ης Λυκείου στην Τρίπολη. Και εκεί έγιναν πορείες και ήταν πρωτόγνωρο αυτό που συνέβη για τα δεδομένα μιας επαρχιακής πόλης: «Κατέβηκαν πάρα πολλά παιδιά στη διαδήλωση» θυμάται.
- Δήμητρα άλλαξε κάτι στη ζωή σου ο περσινός Δεκέμβρης;
«Σίγουρα δεν άλλαξαν πράγματα ριζικά στη ζωή μου... Αλλαξε όμως κάτι όσον αφορά την άποψή μου για το αν μπορώ να κάνω πράγματα.
Ο Δεκέμβρης μας έδειξε ότι μπορούμε να αμφισβητήσουμε το κατεστημένο αυτό που υπάρχει.
»Η ιδέα ότι αγωνίζεσαι για κάποια αυτονόητα δικαιώματα με εξιτάρει. Το ότι μπορώ να διεκδικώ να αλλάξω αυτά που θέλω στο πολιτικό, κοινωνικό σκηνικό με κάνει να αισθάνομαι ικανοποιημένη με τον εαυτό μου. Δεν θεωρώ ότι έχω χάσει ώρες διδασκαλίας κάνοντας ένα τέτοιο βήμα. Θεωρώ ότι έχω κερδίσει πολύ περισσότερα, ακόμη κι αν αυτό που συνέβη τον Δεκέμβρη δεν έφερε ουσιαστικά, απτά, αποτελέσματα αργότερα. Κερδίσαμε όμως το ένα βήμα παραπάνω. Ανεβήκαμε το πρώτο σκαλί για τα επόμενα σκαλιά ή άλματα που θέλουμε να κάνουμε και που έχουν να κάνουν με διεκδικήσεις για μια καλύτερη παιδεία, για έναν καλύτερο κόσμο, με τους κοινωνικούς αγώνες. Είμαστε ένα βήμα μπροστά σ' αυτό σαν γενιά μετά τον Δεκέμβρη».
Πιστεύει ότι «το ποτήρι δεν έχει ακόμη ξεχειλίσει». Αυτό που ζήσαμε τον Δεκέμβρη, θα πει, δεν ήταν μια κοινωνική εξέγερση. «Μια κοινωνική εξέγερση -προσθέτει- χρειάζεται λαϊκά στρώματα, χρειάζεται ανθρώπους που πονάει το φυλλοκάρδι τους. Οταν εσείς ή οι γονείς μας αισθανθείτε ότι δεν μπορείτε να αντεπεξέλθετε στις υποχρεώσεις σας, τότε θα ξεχειλίσει το ποτήρι. Αυτό που ζήσαμε πέρσι ήταν ένα πρωταρχικό στάδιο. Ηταν το άει σιχτίρ της ελληνικής κοινωνίας».
Κάποια στιγμή η Δήμητρα θα πει, μιλώντας για τα παιδιά της γενιάς της: «Είναι αρκετά σκληρός ο τρόπος που μας αντιμετωπίζουν. Θυμίζει τα φαστ φουντ που βγάζουν έτοιμα φαγητά. Προσπαθούν να βγάλουν έτοιμα παιδιά προς αγορά εργασίας... Μεγαλώνουμε με αυταπάτες. Προσπαθούμε να βρούμε ερείσματα, στηρίγματα έχοντας ξεκούρδιστες πυξίδες... Μπορεί να πραγματοποίησα το όνειρό μου να μπω στη Νομική αλλά στην ουσία δεν ξέρω τι θέλω. Κι αυτό οφείλεται στη διαπαιδαγώγηση και στο ότι το σχολείο δεν μας έδωσε τις κατάλληλες κατευθύνσεις... Ερχομαι σε επαφή με έναν κόσμο για τον οποίο δεν ήμουν τόσο προετοιμασμένη, δεν ξέρω τι με περιμένει, τι μπορώ να αντιμετωπίσω».
Δεν ζητάμε να μας δώσουν το μέλλον, θα πει η Δήμητρα. Εμείς θα το ορίσουμε. Ζητάμε απλά να μας δώσουν τη βάση, γιατί ερχόμενοι στον κόσμο πρέπει να έχουμε έναν μπούσουλα, μια στράτα για να περπατήσουμε κι αυτή τη στράτα τη χρειαζόμαστε γερή και δυνατή, ικανή να μας στηρίξει. Τώρα είναι άβολη και μας στενεύει. Είναι μονόδρομος η εκπαίδευση και το ανταγωνιστικό σύστημα. Η γενιά μας έχει ανάγκη από ελεύθερο χρόνο, από καλή και σωστή παιδεία, όχι από αποστήθιση ή σεβασμό στην καθ' έδρας διδασκαλία. Πρέπει να μαθαίνουμε και να αμφισβητούμε και δεν μιλάω για στείρα αμφισβήτηση αλλά γι' αυτή που να πατάει σε βάσεις».
Τα παιδιά του Δεκέμβρη ένα χρόνο μετά
Νικήτας Ραφαήλ
«Σίγουρα η δολοφονία του Γρηγορόπουλου ήταν η κύρια αιτία που βγήκαν οι νέοι στον δρόμο, αλλά ήταν και μια αφορμή, λειτούργησε σαν μια ευκαιρία για να εκδηλώσουν την οργή τους για το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται...», λέει ο Νικήτας Ραφαήλ, 21 χρόνων, τεταρτοετής στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Παλεύουμε, εξηγεί, για τόσα πτυχία, τόσες γνώσεις και στο τέλος είναι σαν να μην αναγνωρίζονται ούτε οι κόποι μας ούτε αυτά που προσπαθούμε να πετύχουμε. Γι' αυτό και πάρα πολλά νέα παιδιά επιθυμούν να φύγουν στο εξωτερικό, χωρίς να ξέρουν αν εκεί θα είναι χειρότερα ή καλύτερα. Απλώς δεν αντέχουν το αδιέξοδο εδώ και τα εμπόδια που υπάρχουν».
Μιλάει για την ανασφάλεια που νιώθει ο ίδιος και οι συνομήλικοί του για το μέλλον, για τη ζωή μετά το πανεπιστήμιο, «όταν δηλαδή θα φύγουμε από τις οικογένειές μας και θα ζήσουμε μόνοι. Πότε θα μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό και αν θα καταφέρουμε να το κάνουμε».
Μιλάει για το εκπαιδευτικό σύστημα που δεν σε αφήνει να απελευθερώσεις τη σκέψη σου, να καταλάβεις τι πραγματικά σε ενδιαφέρει. Για ένα σύστημα παπαγαλίας και ένα σχολείο που δεν είναι ανοιχτό στην κοινωνία. «Σαν να είναι απ' τη μια το σχολείο και απ' την άλλη ένα άλλο κομμάτι: η ζωή μας». Για την έλλειψη αξιοκρατίας και για τόσα άλλα που συνθλίβουν τους νέους ανθρώπους.
Για τον Νικήτα ο περσινός Δεκέμβρης λειτούργησε και ως μια ευκαιρία για όλους, για να δείξουμε ότι δεν γίνεται πια να συνεχίσουμε όπως πάμε.
Αλλαξε κάτι από τότε;
Κουνάει αρνητικά το κεφάλι. «Δυστυχώς βλέπω μια στασιμότητα. Σαν να τον αφήσαμε πίσω μας τον περσινό Δεκέμβρη. Νομίζω πως δεν καταλάβαμε τίποτα απ' τη δολοφονία του παιδιού ούτε από τις κινητοποιήσεις, ούτε εμείς ούτε οι μεγαλύτεροι από εμάς. Επρεπε να είχαν ακούσει τις κραυγές αγωνίας αυτών των νέων. Δυστυχώς δεν έγινε και φταίμε όλοι. Δεν υπάρχει προθυμία ούτε από τους πολιτικούς ούτε από εμάς, να καταλάβουμε τι τελικά φταίει. Ναι μεν κατακρίνουμε το σύστημα, αλλά δεν σκεφτόμαστε ότι και εμείς ανήκουμε σ' αυτό και πρέπει να κινητοποιηθούμε, να πάρουμε κάποιες αποφάσεις, να καταλάβουμε τι πρέπει να αλλάξουμε σ' αυτή τη χώρα, να πάμε μπροστά».
Όλη αυτή η εμπειρία του Δεκέμβρη σε έκανε ίσως να σκεφτείς αλλιώς κάποια πράγματα;
«Μετά τα γεγονότα που είδα, γιατί μένω στο κέντρο, και βγήκα και κοίταζα και τις σπασμένες τζαμαρίες και τις κολόνες και τα πάντα, μπήκα στη διαδικασία να σκεφτώ διαφορετικά. Τα είχα λίγο πιο αγγελικά πλασμένα μέσα στο μυαλό μου, ότι εντάξει, κανείς δεν χάνεται και όλα είναι μια χαρά και όλοι θα βρούμε τον δρόμο μας. Ημουν πιο αισιόδοξος. Μετά απ' αυτό κατάλαβα τι σημαίνει περιθώριο, οργή, αδιέξοδο. Το κατάλαβα γιατί και εγώ μέσα μου είχα θυμό, παρ' όλο που δεν έσπασα μαγαζιά και τράπεζες, καταλαβαίνω αυτή την οργή. Ολη αυτή η βιαιότητα από κάπου ξεκινάει. Τα βαθύτερα αίτιά της πρέπει να βρούμε».
Τα παιδιά του Δεκέμβρη ένα χρόνο μετά
Βεατρίκη Αληθεινού
«Μετά τον περσινό Δεκέμβρη μάλλον σκληρύναμε κάπως», θα πει η 17χρονη Βεατρίκη Αληθεινού. «Δεν νομίζω ότι είμαι ακόμη σε θέση να πω ακριβώς τι μας άλλαξε, είναι πολύ νωρίς, αλλά πάντως σκληρύναμε και είδαμε πράγματα που δεν θα τα βλέπαμε σε άλλες συνθήκες.
Είδαμε πολλή βία. Πολύ θυμό. Νομίζω ότι τρομάξαμε με αυτό που βγήκε από μέσα μας».
Η οργή των νέων έχει κοπάσει;
«Υπάρχει, αλλά δεν εκδηλώνεται. Αφορά την καθημερινότητα. Ολη αυτή η πίεση, το άγχος, τα πρότυπα της επιτυχίας, ότι πρέπει να γίνεις γιατρός, πολιτικός μηχανικός, αρχιτέκτονας, δεν έχεις ελεύθερο χρόνο να σκεφτείς, να αναπνεύσεις. Είναι ψυχοφθόρο. Υπάρχουν στιγμές που λες: "Φτάνει. Μέχρι εδώ". Δεν έχει σκεφτεί κανείς ότι είμαι 17 χρονώ και ότι έχω και άλλα πράγματα να κάνω εκτός από το να διαβάζω ή ότι είμαι 17 χρονώ και πρέπει κάποιος να με βοηθήσει να βρω τι θα κάνω στη ζωή μου -και δεν με έχει βοηθήσει κανείς, γιατί το μόνο που τους νοιάζει είναι να ξέρω καλά μαθηματικά, καλά αρχαία και φυσική».
Πιστεύει ότι το ξέσπασμα των μαθητών πέρσι τον Δεκέμβρη ήταν συναισθηματικό. «Το μεγαλύτερο σοκ δεν ήταν τόσο από τη δολοφονία του Αλέξη, γιατί είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσεις ότι ένα παιδί σκοτώθηκε εν ψυχρώ, αλλά το ότι μπορούσες να είσαι εσύ αυτό το παιδί και ότι εισέβαλαν έτσι ξαφνικά στον κόσμο σου, μπήκαν μέσα και πήραν ένα κομμάτι. Και νομίζω ότι βγήκε και θυμός για τους εαυτούς μας, γιατί φταίμε και εμείς σε κάποιο βαθμό, για κάποια πράγματα. Για παράδειγμα, επειδή όλοι έβγαιναν μετά και έλεγαν για την παιδεία που είναι χάλια, ε, φταίμε και εμείς γι' αυτό».
Δηλαδή;
«Το σχολείο δεν το συγκροτεί το κράτος, αλλά εμείς και οι καθηγητές μας και εάν θέλουμε να αλλάξουμε το σχολείο μπορούμε να το αλλάξουμε. Μπορεί να μη γίνει τέλειο, αλλά μπορούμε, εάν όλοι το θέλουμε, να κάνουμε καλύτερα μάθημα. Μπορούμε να φτιάξουμε βιβλιοθήκες, να πάρουμε πρωτοβουλίες, να κάνουμε ένα σχολείο πιο δημιουργικό, πιο ανοιχτό. Νομίζω ακόμη ότι μετά τον Δεκέμβρη πολλοί γονείς ένιωσαν ότι η δική τους η γενιά δεν έκανε πράγματα για εμάς και εμείς τώρα πληρώνουμε την αδράνειά τους».
Κατά την άποψή της ο Δεκέμβρης, που τον έζησε έντονα καθώς κι αυτή βρέθηκε στους δρόμους, συμβολίζει και την ανάγκη για αλλαγή.
Τι θα 'θελες να αλλάξει, τη ρωτάω.
«Θα 'θελα να με λαμβάνουν υπόψη τους. Να με λαμβάνει υπόψη το σχολείο, το κράτος, να με σέβεται, να με ακούει και να προχωράμε μαζί. Να μην είμαστε σε κόντρα, να μην ερχόμαστε διαρκώς σε ρήξη».
Στους πολιτικούς έχεις εμπιστοσύνη;
«Δεν νομίζω ότι μπορείς να έχεις εξουσία και να μην έχεις διαφθορά. Αντιμετωπίζουν τα πράγματα με στείρο τρόπο και πολύ συγκεκριμένο. Αυτή τη στιγμή δεν με καλύπτει αυτό».
Πηγή:Ελευθεροτυπία
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου